آنچه در این مقاله از مجله خبری نیوست می خوانید
رمز و راز مقبره چنگیزخان مغول بزرگترین حکمران
رمز و راز مقبره چنگیزخان مغول و بدنامی آن,چنگیزخان مغول که بود,چنگیزخان مغول کشور گشای مشهور,معمای مقبره چنگیزخان مغول,جنگ های چنگیزخان مغول بزرگترین حکمران در دنیا
چنگیز خان یکی از بزرگترین حکمرانان تاریخ بوده است، اما با این حال هنوز هم برای باستانشناسان، متخصصین ژنتیک و ماجراجویان همچون معمایی حل ناشدنی باقی مانده است.
بدنامی چنگیزخان
از چنگیز خان معمولا در طول تاریخ به خوبی یاد نمیشود. کشورگشاییهای وحشیانهی او عموما با تعداد قابل توجهی قتل عام و سرکوب مردم همراه بوده است. اما ماجرای چنگیز خان، چیزی بیش از آن میزان جنگاوری است که در تصور ما میگنجد و رازها و معماهای فراوانی در مورد زندگی و مرگ او وجود دارد.
تولد نامعلوم
تولد او در حوالی سال ۱۱۶۲ تخمین زده شده است، اما به سختی میتوان چنین ادعایی را تایید کرد. با این حال او در بین کوچنشینانی به دنیا آمد که با یک خانوادهی سلطنتی در اروپای مرکزی برابری میکردند.
بیشتر آنچه ما در ارتباط با او میدانیم، از دل افسانههایی است که توسط نسلهای بعد از او روایت شدهاند.
چهره نامشخص
ما حتی نمیدانیم چهرهی او واقعا به چه شکل بوده است. هیچ اثر هنری معاصری وجود ندارد که او را به تصویر کشیده باشد. تاریخدانان و هنرمندان در طول قرون وسطا بر اساس شنیدههای خود از توصیفات سعی کردهاند تا تصاویر گوناگونی ارائه دهند، حتی ممکن است که این جنگجوی آسیایی، مردی سرخ مو بوده باشد. حکایتهای بسیار زیادی وجود دارد که تایید میکند سرخ مو بودن، صفتی خانوادگی در میان خویشان و نوادگان او بوده است.
بنیه شگفتآور
میلیاردها نفر از نوادگان او قابل شناسایی هستند. بر اساس یک نمونهگیری ژنتیکی در سال ۲۰۰۳، از هر ۲۰۰ مرد، یک نفر دارای کروموزوم Y مشابهی با شخص قوی بنیهای است که تقریبا حدود ۷۵۰ سال پیش میزیسته است. این مسئله در مغولستان، شدت بیشتری دارد، چرا که از هر ۲۰۰ مرد، ۲ نفر دارای این کروموزوم خاص هستند. بر اساس دورهی زمانی مشخص و درصد بالاتر حضور این کروموزوم در آسیای میانه به نظر میرسد این مرد بسیار توانا در تولید مثل کسی نباشد جز خود چنگیز خان مغول. آن طور که در تاریخنگاریها آمده است، او همسر ان رسمی بسیاری داشته و در عین حال هیچ شانسی برای معاشرت با بانوان در مناطق مختلف دنیا از دست نمیداده است. همچنین صدها پسر برای ادامه دادن راهش، از او به جای مانده است.
نادرستیهای تاریخی
هیچ اطلاعات موثق و دقیقی در دوران معاصر از فعالیتهای چنگیز خان در دست نیست. نوشتار در زمان چنگیز خان در منطقهی او چندان رواج نداشت، در نتیجه بیشتر ارجاعات قرن سیزدهم در بهترین حالت، حکایات و روایاتی بیش نیستند. این دقیقا چیزی است که خود چنگیزخان خواهان تغییر آن بود. او برای سرتاسر امپراطوریاش زبان نوشتاری رسمی به وجود آورد. بازماندگان او تاریخنویسانی داشتند که داستانهایی در مورد چنگیز خان بزرگ مینوشتند. این نوشتهها بیش از حدود ۲۰ سال دوام نیاوردند و با متلاشی شدن بخشهای مختلف قلمروی مغولستان، این طور به نظر رسید که این نوشتهها چیزی جز یادداشتهای اغراقآمیز در مورد شکوه و جلال چنگیز خان نبودند.
انحراف اذهان توسط شوروی
زمانی که اتحاد جماهیر شوروی، مغولستان را تحت قلمروی خود در آورد، مردم این کشور اوقات سختی را با اسطورهزدایی از چهرهی چنگیز خان از سر گذراندند. مردم مغولستان در برابر سرکوب شوروی به گذشتهی درخشان و قهرمان محلیشان پناه آوردند.
شوروی تلاش کرد تا چهرهی چنگیز خان را از بین ببرد و پاک کند. در طول حاکمیت شوروی، نام او از کتابهای تاریخی حذف شد. همچنین در این دوره، اسناد تاریخیای که ممکن بود بعدتر برخی ابعاد مربوط به زندگی و مرگ او را روشن کنند، کاملا از بین برده شدند و سپس اطلاعات با ارزشی از زندگی شخصی او را که پر کننده این خلا بود، مخفی کردند.
حسن چنگیز خان
با توجه به وسعت قلمرویی که چنگیزخان و پسرانش بر آن حکمرانی کردند و تاثیر خارقالعادهای که او بر دنیای غرب و شرق گذاشت، این نکته همچنان مبهم است که چگونه شوروی توانست غیبت او را در تاریخ، تقریبا به مدت یک قرن توضیح دهد.
چنگیز خان با قدرتنمایی هر چه تمامتر، شهرهای بیشتر و بیشتری را به تصرف خود در میآورد و به همین دلیل امپراتوری مغولستان پر بود از ادیان مختلف و پذیرش بالایی نسبت به این ادیان داشت. بر تحصیلات و تربیت در آن تاکید میشد، سیستم شکنجهگرانهی سابق در آن جایی نداشت، بر شایسته سالاری اصرار فراوان میورزید و همچنین در این سرزمین، اولین سیستم بینالمللی پست تاسیس و راههای ارتباطی بین شرق و غرب برای اولین بار با تثبیت راه ابریشم بین سرزمینهای مدیترانه و چین برقرار شد. او به شکل تکاندهندهای فوقالعاده بود و نقش بسیار بزرگی در تاریخ داشت. واقعا جای تاسف است که دسترسی ما به زندگی او محدود است.
۱۰۰ قصه از مرگ چنگیز خان
ما حتی نمیدانیم او چگونه مرده است. در طی قرنهای متمادی شایعات و قصههای فراوانی در مورد نحوه و مکان مرگ او وجود دارد.
ممکن است او بر سر راه فتح مصر از دنیا رفته باشد یا طی سقوط پایتختش، شیای غربی، کشته شده باشد. در ارتباط با او افسانههای متعددی وجود دارد. یکی از آنها این است که او طی مبارزه از اسبش افتاد و زیر پای اسبها لگد مال شد. افسانهی دیگر به زخمی شدن او در جنگ اشاره میکند. اما جالبترین آنها، یک افسانهی معروف محلی است که میگوید چنگیزخان برای تجاوز به یک شاهزادهی محلی، جنگ را ترک میکند و با ضربهی خنجری که این شاهزاده خانم در آستیناش پنهان کرده بود، کشته میشود.
مرگی پر رمز و راز
ادعا میشود خان بزرگ از اطرافیانش خواست تا طبق آیین مرسوم در قبیلهاش، در نقطهای نامعلوم به خاک سپرده شود. در نتیجه به همان میزانی که محتمل است که او جایی در نزدیکی مکان مرگش (حالا هر کجا که باشد) دفن شده است، همان قدر هم ممکن است جسد او را به قلمروی قبیلهاش حمل کرده و در طول رودخانهی اونون یا کوه مقدس بورخان خالدون به خاک سپرده باشند. اسرار ریز و درشت در مورد نحوهی دفن چنگیز خان تایید میکنند که تمامی افراد حاضر در این مراسم برای جلوگیری از فاش شدن محل به خاکسپاری او کشته شدند. البته ممکن است این افراد به سنتهایشان تمام و کمال پایبند نبوده و بر سر مزار او معبد یا سنگ مزاری بر پا کرده باشند.
در جستجوی مقبره چنگیز خان
مهندسی ماجراجو از دانشگاه کالیفرنیا، سن دیهگو به نام آلبرت لین گروهی را برای اکتشافات بدون حفاری برای نشنال جیوگرافی به نواحی اطراف بورخان خالدون و قلمروی مربوط به مقبرهی چنگیز خان در مغولستان برد.
نتایج این اکتشاف هنوز ناتمام است، اما به نظر میرسد رادارهایی که موفق به نفوذ در زمین شدهاند و همین طور دستگاههای تصویرساز بیرونی، در کوهپایههای کوه بورخان خالدون، بازماندههایی مربوط به قرن سیزدهم یافتهاند. این یافتهها چه مربوط به مقبرهی چنگیز خان باشند و چه نباشند به هر حال جستجو برای یافتن آن هنوز در این منطقه ادامه دارد.و بله، عکسی که میبینید، واقعا خود آلبرت لین است.
در جستجوی شهر
گروهی دیگر از باستانشناسان از موزهی محلی فرهنگ قومی ساراتوو نیز منبع اطلاعاتی دیگری را در ارتباط با خان بزرگ مورد بررسی و جستجو قرار دادهاند. این گروه از سال ۲۰۰۵ میلادی به بعد، مشغول غور در شهر باستانی یوکاک در روسیهی مدرن هستند که خیلی سریع هم از رونق شهری خود افتاده است. این شهر در منطقهی شکار تابستانی چنگیز خان چند دهه بعد از مرگ او با یادگاری از اسب طلایی او تاسیس شد و یکی از نوادگان چنگیز خان بر آن حکومت میکرد. تا این لحظه کاشفان از تعداد زیادی معبد و اتاقهای انبار مربوط به اجناس خارجی پردهبرداری کردهاند. ممکن است هر کدام از این کشفیات یا اکتشافاتی که در ادامه به آن خواهند رسید، بخش مبهمی از تاریخ زندگی و مرگ چنگیز خان مغول را برای ما روشن کند.